MAKALA

Mwezi wa Ramadhaan imeteremshwa Qur-aan

Jichumie fadhila za kusoma na kuhifadhi Qur-aan

QUR-AAN ni maneno ya Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)   yaliyoletwa kama ‘Wahyi’ (Ufunuo) kwa Mjumbe wa Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala) na Mtume wa mwisho Muhammad (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) yaliyoandikwa katika Misahafu, yanayorithiwa na vizazi kwa vizazi, yaliyonukuliwa kwa mapokezi mengi, kusoma kwake ni ibaada, ni yenye miujiza hata kama ni sura ndogo kabisa, na ni uongofu kamili wa watu wote.

 Kama asemavyo Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala):  ((Alif Lam Ra. (A.L.R.) Hichi ni Kitabu tulichokiteremsha kwako ili uwatowe watu kwenye giza uwapeleke kwenye muangaza, kwa idhini ya Mola wao mlezi, uwafikishe kwenye njia ya mwenye nguvu, Msifiwa)) [Ibraahiym: 1] 

MAJINA YA QUR-AAN

 Maulamaa na Wafasiri wa Qur-aan wametaja majina mengi ya Qur-aan kutokana na dalili katika Qur-aan yenyewe na pia Hadiythi Sharifu. Yafuatayo ni baadhi tu ya majina hayo:

 

KITABU

((Hiki ni Kitabu kisichokuwa na shaka ndani yake; ni uongofu kwa wachamungu)) [Al-Baqarah: 2]

   AL-FURQAAN (Upambanuzi)

 ((Ametukuka aliyeteremsha Furqani kwa mja wake, ili awe mwonyaji kwa walimwengu wote)) [Al-Furqaan: 1]

   

ADH-DHIKR (Ukumbusho)

 ((Na haya ni makumbusho yaliyobarikiwa, tuliyoyateremsha. Basi je! Mnayakataa?)  [Al-Anbiyaa: 50]

  

 AN-NUUR  (Mwangaza)

 ((Enyi watu! Umekufikieni ushahidi kutoka kwa Mola wenu mlezi. Na tumekuteremshieni nuru iliyo wazi)) [An-Nisaa: 174]

     MAWAIDHA

 ((Enyi watu! Yamekujieni mawaidha kutoka kwa Mola wenu Mlezi, na poza kuponyesha yaliyomo vifuani, na uongofu, na rehema kwa Waumini)) [Yuunus: 57]

   ALLAAH (SUBHAANAHU WA TA’ALA) AMEIHIFADHI QUR-AAN

  Bila ya shaka Qur-aan ni kitabu kitukufu kabisa anachokihitajia kila mtu kumpatia uongofu kamili awe katika njia iliyonyooka na awe katika Twa’a ya Mola Wake Mtukufu.  Naye Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala) ametuhakikishia kuhifadhiwa na kuthibitika kwake ili isiongezeke au kupungua hata neno au herufi moja ikaja ikawa hii Qur-aan imechanganyika na maneno ya mtu bali, ibakie kuwa ni maneno Yake Pekee Mola wa viumbe vyote.

 Amesema Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)   

 ((Hakika Sisi ndio tulioteremsha ukumbusho huu, na hakika sisi ndio tutaokaoulinda)) [Al-Hijr: 9]

 ((Kwa hakika wanayoyakataa mawaidha haya yanapowajia (wataangamia), na haya bila ya shaka ni Kitabu chenye nguvu na utukufu))

((Hautakifikia upotovu mbele yake wala nyuma yake. Kimeteremshwa na mwenye hikima, msifiwa)) [Fusswilat: 41-42]

 

  KUTEREMSHWA QUR-AAN KATIKA RAMADHAAN

 Anasema Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)

  

((Mwezi wa Ramadhaan ambao imeteremshwa humo Qur-aan kuwa ni uongofu kwa watu, na hoja zilizo wazi za uongofu na upambanuzi)) [Al-Baqarah: 184]

   QUR-AAN IMETEREMSHWA KWA MITEREMSHO YA AINA MBILI KAMA IFUATAVYO:

 MTEREMSHO WA MARA MOJA

 Imeteremshwa Qur-aan kamili kutoka ‘Lawhu-m-Mahfuudh’ (Ubao uliohifadhiwa) mpaka mbingu ya kwanza. Kama inavyothibitishwa na kauli ya Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala):

((Hakika Sisi tumeiteremsha Qur-aan katika Laylatul Qadri, Usiku wa Cheo Kitukufu)) [Al-Qadar: 1]

 

((Hakika tumekiteremsha katika usiku uliobarikiwa. Hakika Sisi ni Waonyaji)) [Ad-Dukhaan: 3]

  MTEREMSHO WA KIDOGOKIDOGO

 

Imeteremshwa kwa muda wa miaka 23 tokea kupewa utume Mtume Muhammad (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  hadi kufa kwake, nayo imeteremshwa kidogo kidogo kutokana na hali na matukio yaliyokuwa yakitokea.

Aayah za mwanzo kuteremshwa ni Aya tano katika Surat Al-’Alaq

 KWA JINA LA MWENYEZI MUNGU MWINGI WA REHEMA MWENYE KUREHEMU

((Soma kwa jina la Mola wako mlezi aliyeumba)) 

((Amemuumba binaadamu kwa tone la damu))

((Soma! Na Mola wako Mlezi ni Karimu kushinda wote!))

((Ambaye amefundisha kwa kalamu))

((Kamfundisha mtu aliyokuwa hayajui))

[Al-’Alaq: 1-5]

Kutokana na rai zilizo za nguvu kabisa na zilizowafikiana zaidi, kwamba Aya ya mwisho kuteremshwa ni,

((Na iogopeni siku ambayo mtarudishwa kwa Mwenyezi Mungu, kisha kila nafsi italipwa ilichochuma. Nao hawatadhulumiwa)) [Al-Baqarah: 281]

 

 VIPI ILIKUWA IKITEREMSHWA QUR-AAN?

Kuteremeshwa Qur-aan katika kifua cha Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  ilikuwa ni kutokana na ‘Wahyi’ (ufunuo) kama ilivyothibiti katika Qur-aan yenyewe.

   ((Na namna hivi tumekufunulia Qur-aan kwa Kiarabu ili uwaonye watu wa Mama wa Miji na walio pembezoni mwake))  [Ash-Shuura: 7] 

 ((Sisi tunasimulia simulizi nzuri kwa kukufunulia Qur-aan hii. Na ijapokuwa kabla ya haya ulikuwa miongoni mwa wasiojua)) [Yuusuf: 3]

 ((Soma uliyofunuliwa katika Kitabu)) [Al-’Anqabuut: 45]

    KWA NINI IMETEREMSHWA KIDOGO KIDOGO NA SIO UTEREMSHO MMOJA KAMILI?

  Makafiri waliteta kuhusu Qur-aan kama ilivyo kawaida yao na ukaidi wao wa kukanusha kwa kila aina ya vitimbi na usemi, wakasema:

((Na wakasema waliokufuru: Kwa nini hakuteremshiwa Qur-aan kwa jumla moja?))   [Al-Furqaan: 32]

 Wakikusudia kwa nini haikuteremshwa Qur-aan kama vitabu vya nyuma navyo ni Tawraah, Injiyl, Zabuur na kadhalika ambavyo viliteremshwa kwa jumla moja?

 Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)  akawajibu kwa kuwapa Hikma yake ya kuiteremsha kidogo kidogo kwa muda wa miaka ishirini na tatu kutokana na matukio na hali ilivyokuwa ikitokea,  kuwa ili Qur-aan ithibitike katika moyo wa Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) kama Aya ilivyomalizikia kusema.

 ((Na wakasema waliokufuru: Kwa nini hakuteremshiwa Qur-aan kwa jumla moja? Hayo ni hivyo ili tuuthibitishe moyo wako, na ndio tumeisoma kwa mafungu)) [Al-Furqaan: 32]

 Vile vile amesema Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)   

 ((Na Qur-aan tumeigawanya sehemu mbali mbali ili uwasomee watu kwa kituo, na tumeiteremsha kidogo kidogo)) [Al-Israa: 106]

Anasema   Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala),  ((Mwezi wa Ramadhaan ambao imeteremshwa humo Qur-aan kuwa ni uongofu kwa watu, na hoja zilizo wazi za uongofu na upambanuzi)) [Al-Baqarah: 184]

 Kwa hivyo basi ndugu Waislamu tujitahidi kufanya  ibada hii adhimu tusome na kuhifadhi Qur-aan kwa wingi kabisa kwani thawabu na fadhila zake ni nyingi na adhimu mno kama tunavyozinukuu humu. Pia tujitahidi uweze kuhitimisha (kumaliza kuisoma) japo mara moja Qur-aan nzima kabla ya mwezi wa Ramadhaan kwisha. 

 Zifautazo ni fadhila mbalimbali za kusoma na kuhifadhi Qur-aan:

 Anasema Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)   

((Wale tuliowapa Kitabu, wakakisoma kama ipasavyo kusomwa, hao ndio kweli wanakiamini)) [Al-Baqarah:121]

 KUFANYA BIASHARA NA ALLAAH YENYE FAIDA TELE NA ISIYOANGUKA

 Na Anasema Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala)

((Hakika wale wanaosoma Kitabu cha Mwenyezi Mungu, na wakasimamisha Swalah, na wakatoa kwa siri na kwa dhaahiri katika Tulivyowaruzuku, hao hutaraji biashara isiyododa (isiyoanguka))) ((Ili Yeye Awalipe ujira wao kwa ukamilifu, na Awazidishie kutokana na fadhila zake. Hakika Yeye ni Mwenye kusamehe Mwenye shukrani)) [Faatwir: 29-30]

 MTU BORA KABISA NI MWENYE KUJIFUNZA NA KUIFUNDISHA

Imetoka kwa ‘Uthmaan bin ‘Affaan (Radhiya Allahu ‘anhu)   kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) amesema ((Mbora wenu ni yule mwenye kujifunza Qur-aan kisha akaifundisha)) [Al-Bukhariy]

 THAWABU MARA MBILI KWA MWENYE KUISOMA KWA MASHAKA

(Mwenye ulimi mzito au tabu ya kufahamu kwa haraka, lakini inambidi Muislamu ajitahidi kujifunza kuisoma sawa sawa)

Imetoka kwa ‘Aisha (Radhiya Allahu ‘anha)   kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  amesema, ((Yule aliyekuwa hodari wa kusoma Qur-aan atakuwa pamoja na Malaika  Waandishi wa Allaah watukufu wacha Mungu, na yule ambaye anaisoma Qur-aan kwa mashaka na huku anajitahidi kwa kudodosa  atapata ujira mara mbili))  [Al-Bukhaariy na Muslim]  

WATU WA QUR-AAN NI WATU BORA KWA ALLAAH (SUBHAANAHU WA TA’ALA)

Imetoka kwa Anas (RadhiyaAllaahu  ‘anhu) kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) amesema ((Allaah Anao watu Wake wa karibu katika watu)).  Wakamuuliza, ewe Mjumbe  wa Allaah, nani hao? Akasema: (( Hhao ni watu walioiandama Qur-aan na ni  watu waliokuwa bora kabisa wa Allaah))  [Ahmad, na Ibn Maajah]   

  TOFAUTI YA ANAYEISOMA NA ASIYEISOMA QUR-AAN

Kutoka kwa Abu Musa Al-Ash’ariy (Radhiya Allahu ‘anhu)   kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) amesema ((Mfano wa Muumini ambaye anayesoma Qur-aan ni kama tunda la Utrujjah harufu yake nzuri na ladha yake nzuri.  Na mfano wa Muumini asiyesoma Qur-aan mfano wake kama tende zisizokuwa na harufu lakini zina ladha tamu)) [Al-Bukhaariy na Muslim]

THAWABU KWA KILA HERUFI MOJA

Imetoka kwa ‘Abdullahi Bin Mas’uud (Radhiya Allahu ‘anhu kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) amesema, ((Atakayesoma herufi moja katika kitabu cha Allaah atapata hasanah (jema) moja, na kila hasanah moja ni sawa na thawabu kumi, wala sisemi ‘Alif-Laam-Miym’ ni herufi moja, bali Alif ni herufi moja na Laam ni herufi moja na Miym ni herufi moja))  At-Tirimidhiy

KIOMBEZI SIKU YA QIYAAMAH

 Imetoka kwa Abu Umaamah (Radhiya Allahu ‘anhu)    kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  amesema ((Someni Qur-aan kwani itakuja siku ya Qiyaamah ikimuombea   mwenye kuisoma)) Muslim

QUR-AAN HUMNYANYUA MTU NA HUMDHALILISHA MWINGINE

 Imetoka kwa ‘Umar (Radhiya Allahu ‘anhu) ambaye amesema, Mtume wenu amesema   ((Allaah Atawanyanyua baadhi ya watu kwa kitabu hiki (Qur-aan) na Atawadhalilisha wengine kwa kitabu hiki))  [Muslim] 

QUR-AAN HUMPANDISHA MTU DARAJA YA PEPO

 Imetoka kwa ‘Abdullah bin ‘Umar (Radhiya Allahu ‘anhuma) kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  amesema ((Huambiwa rafiki wa Qur-aan (Aliyeiandama Qur-aan) soma na panda (juu katika daraja za Pepo)  na uisome kwa ‘Tartiyl’ (utaratibu na utungo) kama ulivyokuwa ukiisoma (kwa Tartiyl) ulipokuwa duniani, kwani makazi yako ni pale utakapofika katika aya ya mwisho utakayoisoma)) [Sahiyh Al-Jaami’i]

MWENYE KUHIFADHI QUR-AAN HUTANGULIA KABURINI (KWA AJILI YA MWANGA ANAOJAALIWA NAO)

Imetoka kwa Jaabir (Radhiya Allahu ‘anhu)  kwamba alikuwa Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) akiwakusanya watu wawili waliokufa katika vita vya Uhud katika nguo moja kisha anauliza, ((Nani katika hao mwenye Qur-aan zaidi? Anapojulishwa mmoja kati ya hao, humtanguliza kaburini))  [Al-Bukhaariy]

KUTEREMKA MALAIKA KWA UTULIVU NA RAHMA KWA WANAOSOMA QUR-AAN

 Imetoka kwa Abu Hurayrah (Radhiya Allahu ‘anhu)   kwamba Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam) amesema ((Hawakusanyiki pamoja watu katika miongoni mwa nyumba za Allaah wakisoma kitabu cha Allaah, na wanafundishana baina yao, ila huwateremkia utulivu na hufunikwa na rahma na Malaika huwazunguka na Allaah Anawataja mbele ya aliokuwa nao)) [Muslim]

KUHIFADHI NA KUJIFUNZA MAANA YAKE NI BORA KULIKO MAPAMBO YA DUNIA

Imetoka kwa ‘Uqbah bin ‘Aamir  (Radhiya Allahu ‘anhu)  ambaye amesema, Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  alitujia wakati tulikuwa katika Suffah akauliza, kuna yeyote miongoni mwenu anayetaka kwenda  soko la But-haan-Al-’Aqiyq na akapata humo ngamia wawili (wa thamani kabisa wa kike) bila ya kutenda dhambi au kukata undugu? Tukajibu kwamba sote tunapenda kufanya na kupata hivyo. Kisha akasema, basi aende mmoja wenu msikitini akajifunze au asome aya mbili katika kitabu cha Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala) basi akifanya hivyo ni bora kuliko ngamia (wa thamani kabisa wa kike).  Na aya tatu ni bora kuliko ngamia watatu, na aya nne ni bora kuliko ngamia wanne, na mfano wa hivyo hivyo wa aya kwa ngamia )) [Muslim]

MWENYE KUHIFADHI QUR-AAN HUVALISHWA TAJI SIKU YA QIYAAMAH

Imetoka kwa Abu Hurayrah (Radhiya Allahu ‘anhu)   ambaye amesema, Mtume (Swalla Allahu ‘alayhi wa aalihi wa sallam)  amesema, ((Qur-aan itakuja siku ya Qiyaamah na itasema, Ewe Mola, Mpambe (Mwenye kuhifadhi Qur-aan) kisha atavalishwa taji, kisha (Qu’raan) itasema Ewe Mola, muongezee, kisha huyo mtu atavishwa nguo ya heshima, kisha itasema (Qur-aan) Ewe Mola Ridhika naye, Allaah (Subhaanahu wa Ta’ala) Ataridhika naye. Kisha ataambiwa, soma na panda, atapokea thawabu zaidi za mema kwa kila aya (atakayosoma) )) At-Tirmidhy na Al-Haakim na kaisahihisha Albaniy

Allaahumma Tujaalie Tuwe Wenye Kuandama Qur-aan Ili Utulipe Fadhila hizi Ya Rabb.